ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ = ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ = ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Η σχέση εργασίας των μισθωτών είναι εξαρτημένη. Η εξάρτηση προφανώς αναφέρεται σε κάποιον εργοδότη, που είτε είναι νομικό είτε είναι φυσικό πρόσωπο, εν τέλει είναι κάποιος άνθρωπος. Η σχέση αυτή δημιουργεί συγκεκριμένες υποχρεώσεις και συγκεκριμένα δικαιώματα και στις δυο πλευρές, που καταγράφονται από το νομικό σύστημα και τις συμβάσεις που ισχύουν κάθε φορά.
Έχει κατακτηθεί από την συνταγματική τάξη και τον πολιτισμό να μην θεωρείται τουλάχιστον μειωτική για τον εργαζόμενο. Ενώ όμως αυτό είναι κατακτημένο, συχνά δεν ισχύει. Βλέπουμε συμπεριφορές που αποκλίνουν από τα παραπάνω. Έχουμε το φαινόμενο η ισχυρή πλευρά στη σχέση εργασίας που είναι ο εργοδότης να χρησιμοποιεί την δύναμή του για να επιβάλλει τις απόψεις και θελήσεις του όχι μέσα στα συμβατικά και νομικά πλαίσια των δικών του δικαιωμάτων, αλλά ξεπερνώντας αυτά τα πλαίσια και ασκώντας πλέον καταχρηστικά το ρόλο του. Όχι πάντα βέβαια.
Σ’ αυτές τις πρακτικές η δυνατότητα προστασίας του εργαζόμενου εξαρτάται από τα νομικά πλαίσια που υπάρχουν, το συνδικαλιστικό κίνημα, τις ελεγκτικές υπηρεσίες του κράτους, από την διαπραγματευτική του θέση στην αγορά εργασίας, από την προσωπική και οικογενειακή του κατάσταση, από τον βαθμό συνειδητότητάς του και εν τέλει από τις αντοχές του.
Καθοριστική είναι η παρουσία του εργαζόμενου μέσα στην επιχείρηση. Είναι ο ένας από τους βασικούς παράγοντες, χωρίς τον οποίο δεν κινείται τίποτα. Και επίσης είναι γεγονός ότι ο εργαζόμενος, ιδίως μετά από κάποια χρόνια εργασίας στην ίδια εταιρεία, δένεται μαζί της συναισθηματικά, θεωρεί τον εαυτό του κομμάτι της εταιρείας. Και αυτό ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η ίδια εταιρεία και οι συνθήκες εργασίας συχνά τον πληγώνουν.
Η ταύτιση αυτή σημαίνει πρακτικά ότι ο εργαζόμενος δίνει ό,τι καλύτερο έχει: τις γνώσεις του την εμπειρία του, την τελειομανία του. Και στις περιπτώσεις ακόμα που αυτό δεν συμβαίνει, συνήθως το πρόβλημα έχει να κάνει με προβλήματα της ίδιας της επιχείρησης, προβλήματα που δεν λύθηκαν όταν συνέβησαν, όπως έπρεπε. Προβλήματα στην άνιση, μη αντικειμενική και αξιοκρατική αντιμετώπιση του προσωπικού, που δημιουργούν αντιθέσεις και απογοητεύσεις.
Συνήθως ο νέος υπάλληλος στη δουλειά έχει όνειρα και αισιοδοξεί. Όχι τόσο με την έννοια της απολαβής προσωπικών ωφελημάτων όσο με την έννοια της προσφοράς. Όταν συμβαίνει τα όνειρά του, το ένα μετά το άλλο, να διαψεύδονται κάτω από το βάρος της αδιαφορίας της διοίκησης για τις προτάσεις του, τις ιδέες και τις πρωτοβουλίες του, κάτω από τη δύναμη της συνήθειας και της καθημερινής χωρίς έμπνευση αντιμετώπισης, είναι επόμενο κάποιες φορές οι αντιδράσεις να είναι όχι οι καλύτερες. Όμως στο σύνολό τους οι εργαζόμενοι είναι άνθρωποι μεγάλης εμπειρίας, γνώσης και προσφοράς.
Όμως η σχέση εργασίας τους παραμένει «εξαρτημένη». Δεν είναι ελεύθερη. Η έννοια της ελευθερίας υποχωρεί καθημερινά στο κατώφλι της δουλειάς. «Ελεύθερη» είναι η…Οικονομία. Στις διμερείς εργασιακές σχέσεις το «ελεύθερον» του ενός δεν είναι ταυτοχρόνως και του άλλου. Γι’ αυτό δεν είναι δόκιμη η χρήση της έννοιας της ελευθερίας στο πεδίο αυτό.
Δεν έχει σχέση με την ελευθερία το να στερεί ο εργοδότης από την/τον εργαζόμενη/ο βασικά δικαιώματα, στηριζόμενος στο όπλο της απόλυσης, στην έκταση της ανεργίας και στην αδράνεια των κρατικών ελεγκτικών μηχανισμών. Δεν έχει σχέση με τις ανθρώπινες αξίες και τον πολιτισμό μας να γίνεται ο χώρος εργασίας ένα καθημερινό γκέτο δυσβάστακτο για τους εργαζόμενους. Δεν έχει σχέση με την αξιοπρέπεια και την αξιοκρατία οι τρομοκρατήσεις και οι εκμαυλισμοί που συχνά συμβαίνουν στους χώρους δουλειάς. Και δεν είναι καθόλου ευφυές για τους επιχειρηματίες να στηρίζουν την ανάπτυξη της εταιρείας τους σε τέτοιες μεθόδους και όχι στην ενότητα και εμπιστοσύνη με τους ανθρώπους που καθημερινά συνυπάρχουν. Να είναι αλαζόνες και να δίνουν την εντύπωση δέκα καρδιναλίων ενώ είναι κενοί περιεχομένου.
Ας μην ξεχνάμε ότι η παραγωγικότητα εργασίας - που είναι ένας από τους συντελεστές της παραγωγικότητας - αυξάνεται όσο ο εργαζόμενος είναι ικανοποιημένος όχι μόνο από τον μισθό του αλλά και από τις συνθήκες εργασίας. Μίζερα και δύσπεπτα περιβάλλοντα δημιουργούν αρνητικές καταστάσεις. Είναι χρέος όλων μας να τις αποτρέπουμε.
